نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

این جستار در پرتو مفاهیم نظری جامعه‌شناختی رمان‌های هندوچینیِ مارگریت دوراس، سدی بر اقیانوس آرام و عاشق را به عنوان پیکرۀ مطالعاتی برمی‌گزیند. در حقیقت، دوراس جامعۀ هندوچین را به عنوان جامعه‌ای تفکیک و تقسیم شده برمبنای ابعاد گوناگون ترسیم ‌و بازنویسی می‌کند. در این دو اثر و در چهارچوبی ناهمگون، شخصیت‌های هر دو کتاب بر اساس نابرابری‌های نژادی و اجتماعی دسته‌بندی و از هم جدا می‌شوند. بنابراین، تجربۀ زیستۀ نویسنده او را وا می‌دارد تا شرایط اجتماعی هندوچین را با توجه به بافت متن و مکان ظهور آثار، و‌ همین­طور محل تولد خود در خاور دور بخواند و بنویسد. بدین ترتیب، وجوه سیاست و زیبایی‌شناختی نزد دوراس به طور کامل به هم پیوند می‌خورند تا براساس نظریه عمل پی‌یر بوردیو دنیای دوراس را در نوشته‌هایش برجسته سازند. به کمک همین نظریه به بازنمود ماهیت عمل انسانی، فردی یا جمعی، از خلال هر دو رمان، دست می‌یابیم و این همه ما را به سوی خوانش جدید اجتماعی از این کتاب‌ها برمبنای نظریه‌های علمی جامعه‌شناسی رهنمون می‌سازند.

کلیدواژه‌ها

[1]   BOURDIEU Pierre, Questions de sociologie, Les Éditions de Minuit, Paris, 1984.
[2]     BOURDIEU Pierre, (dir.), La misère du monde, Seuil, Paris, 1993.
[3]     BOURDIEU Pierre, La Distinction, Les Éditions de Minuit, Paris, 1979.
[4]     BOURDIEU Pierre, « Le patronat », in Actes de la recherche en sciences sociales, mars-avril 1978, Vol. 20-21, pp. 3-82.
[5]     BOURDIEU Pierre, Méditations pascaliennes, Seuil, Paris, 1997.
[6]     BOURDIEU Pierre, Raisons pratiques. Sur la théorie de l’action, Seuil, Paris, 1994.
[7]     BOURDIEU Pierre, « Espace social et genèse des classes", in Actes de la recherche en sciences sociales, 1984, 52/53, pp. 3-15.
[8]     BOURDIEU Pierre, Le Sens pratique, Les Éditions de Minuit, Paris, 1980a.
[9]     BOURDIEU Pierre, « Le capital social », in Actes de la recherche en sciences sociales, 31, janv. Paris, 1980.
[10]  BOURDIEU Pierre, Langage et pouvoir symbolique, Seuil, coll. « essai », Paris, 2001.
[11]  BOURDIEU Pierre, Esquisse d’une théorie de la pratique, précédée de trois essais d’ethnologie kabyle, (1ère éd., Genève, Droz, 1973), Seuil, Paris, 2000.
[12]  BOURDIEU Pierre, Choses dites, Les Éditions de Minuit, Paris, 1987.
[13]  BOURDIEU Pierre et Wacquant L., Réponses. Pour une anthropologie réflexive, Seuil, Paris, 1992.
[14]  BARDET Jean, Etude sur Un barrage contre le Pacifique, Ellipses, coll. « résonnances », Paris, 1998.
[15]  BOUVERESSE J., La Force de la règle, Les Éditions de Minuit, Paris, 1987.
[16]  BURGELIN Claude, « Pour l’autofiction », in C. Burgelin, I. Grell et R-Y Roche (dir.), Autofiction(s). Colloque de Cerisy, Presses universitaires de Lyon, Lyon, 2010, pp. 5-21.
[17]  COULANGEON Philippe, « Pratique culturelle et stratification sociale », in Sociologie des pratiques culturelles, La Découverte, coll. « Repères », Paris, 2010, pp.5-10.
[18]  DURAS Margueritte, Un barrage contre le Pacifique, Gallimard, Paris, 1950.
[19]  DURAS Margueritte, L’Amant, Les Éditions de Minuit, Paris, 1984.
[20]  LAHIRE Bernard, Ce qu’ils vivent, ce qu’ils écrivent, Mises en scène littéraire du social et expériences socialisatrices des écrivains, Édition des archives contemporaines, Paris, 2011.
[21]  LAHOUARI Addi, « Pierre Bourdieu revisité. La notion de capital social », in L’anthropologie du Maghreb. Lecture de Bourdieu, Geertz, Gellner et Berque., Awal Ibis Press, Paris, 2004, pp.141-153.
[22]  MUCCHIELLI Laurent, « Pierre Bourdieu et le changement social », in Alternatives économiques, N°175, Paris, 1999, pp. 64-67.
[23]  PRESTEGAARD Bodil, L’Indochine française dans l’œuvre de Margueritte Duras : une lecture postcoloniale, mémoire écrit sous la direction de Geir Uvsløkk, Institut des études de littérature, de civilisation et des langues européennes (ILOS), Université d’Oslo, automne 2011.  
[24]  QUERE Louis, Bourdieu et le pragmatisme américain sur la créativité de l’habitude, Institut Marcel Mauss – CEMS, Paris, Novembre 2016.
[25]  ROQUES Philippe et DONNADIEU Marguerite, L’Empire français, Gallimard, Paris, 1940.
[26]  SIMON Pierre-jean, « L’Indochine française : bref aperçu de son histoire et des présentations coloniales », in Homme et Migration, N° 1234, Paris, Novembre-décembre 2001, pp. 14-22.
[27]  WARREN Jean-Philippe, « Penser l’histoire politique au Québec avec Pierre Bourdieu : précisions conceptuelles et défis pratiques », in Bulletin d’histoire politique, publié par l'Association québécoise d'histoire politique, Université Concordia, volume 22, N° 2, le 23 janvier 2014.
[28]  WATERS Julia, Duras and Indochina, Postcolonial perspectives, Society for francophone Postcolonial studies, Liverpool, 2004.