نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشگاه ابن طفیل، مراکش

چکیده

دو مفهوم اساسی در زمینۀ زبانشناسی متنی عبارتند از: انسجام و قوام. این دو مفهوم هم در سطح تولید متن و هم در تفسیر آن وارد می­شوند. اما یک متن چگونه سازمان می­یابد؟ قوانین انسجام متنی کدامند؟ تفاوت میان انسجام و قوام چیست؟ چگونه با توجه به این قوانین متن را بهتر تفسیر کنیم؟ این­ها سؤالاتی هستند که در این مقاله مورد بحث قرار خواهند گرفت. در این مقاله به مفاهیم مطرح شده توسط زبان­شناسان مختلف مانند: میشل شارول، ژاک فونتانی ، لیتا لوندکویست و دومینیک منگنو استناد خواهیم کرد. در واقع، می­توان گفت که انسجام یک شرط متنی است که مستلزم روابط منطقی و غیر متناقض میان جملات مختلف متن است، به اعتقاد میشل شارول (در مقدمه­ای بر مسائل انسجام متنی، 1978)، چهار قانون بر این خاصیت متن حاکم هستند که عبارتند از: قاعدۀ تکرار، قاعدۀ پیشرفت اطلاعات، قاعدۀ عدم تناقض و قاعدۀ رابطه. متخصص علوم تربیتی، لیتا لوندکیست به نوبه خود، سه سطح انسجام را از هم متمایز می­کند: سطح موضوعی، سطح معنایی و سطح پراگماتیک. در این مقاله، سعی خواهیم کرد تا سه سطح انسجام مطرح شده توسط لیتا لوندکویست را با چهار اصل انسجام بیان شده توسط میشل کارول را در ارتباط قرار دهیم، به منظور ایجاد یک مدل تحلیل متنی که بتواند تفسیر و دریافت هر نوع متن ادبی را تسهیل کند. در رابطه با انسجام موضوعی، روش­های تکرار و همچنین سه نوع پیشرفت را مورد بررسی قرار خواهیم داد. در مورد انسجام معنایی، در مورد فرا-قانون عدم تضاد نزد میشل کارول سخن خواهیم گفت و در مورد انسجام پراگماتیک، چهارمین قانون انسجام او، یعنی قانون رابطه را ارائه خواهیم داد.

کلیدواژه‌ها

[1]     CHAROLLES Michel, Introduction aux problèmes de la cohérence des textes, in Langue française. Vol. 38, N°1, Enseignement du récit et cohérence du texte, Larousse, Paris, 1978.
[2]     CHAROLLES Michel, Cohésion, cohérence et pertinence du discours, Université de Nancy 2, in Travaux de Linguistique, N°29, Duculot, Paris, Gembloux, 1995.
[3]     BAUDET Céline, Clarté, lisibilité, intelligibilité des textes : un état de la question et une proposition pédagogique, Recherches en rédaction professionnelle, vol. 1, N°1, hiver 2001, Université de Sherbrooke.
[4]     FONTANILLE Jacques, Sémiotique et littérature : essais de méthode, PUF, Paris, 1999.
[5]     LUNDQUIST Lita, La cohérence textuelle : syntaxe, sémantique et pragmatique, Nyt Nordisk Forlag Arnold Busck, Cobenhavn, 1980.
[6]     MAINGUENEAU Dominique, Pragmatique pour le discours littéraire, Nathan, Paris, 2001.
[7]     MOIRAND Sophie, Une grammaire des textes et des dialogues, HACHETTE, Paris, 1990.
[8]     PEREZ Salomé Gómez, l’approche textuelle dans l’enseignement du F.L.E : vers une approche de l’écrit, universidad de Guadalajara, Sincronia Primavera, 2007.
[9]     SARFATI Georges-Elia, Eléments d’analyse du discours, Nathan, Paris, 2001.