نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه تهران، ایران

2 استاد دانشگاه تهران، ایران

چکیده

مهاجرت که یکی از مسائل جامعۀ امروز در سطح جهانی را تشکیل می‌دهد، واقعیتی پیچیده است که در هر دوره‌ای صورتی متفاوت به خود می‌گیرد. مهاجرت دارای تاریخچۀ طولانی در مطالعات اجتماعی است و از جایگاه ویژه‌ای در مطالعات ادبی برخوردار است. موضوع مهاجرت به صورت‌های مختلف در ادبیات (نوشتار تبعیدی‌ها، دیاسپورا، موقعیت‌های پساکلنیونی و غیره) ظاهر می‌شود. اما در بین تمامی آن‌ها، مهمترین گونه، ادبیات با موضوع دوگانگی هویت است. مطالعۀ حاضر کوششی است برای درک برخی از مسائل پیچیده که این موضوع را سبب می‌شوند. سرزمین نوچ اثر کیوان ارزاقی متن مورد مطالعۀ مقالۀ حاضر است که به ما این امکان را می‌دهد تا پدیدۀ مهاجرت را در ادبیات معاصر فارسی بررسی نماییم. کارآمدترین نقد برای مطالعۀ این پدیده، نقد جامعه‌شناسی است. بدین ترتیب با تکیه بر نظریۀ کارناوال باختین و همچنین نظریات عبدل مالک سایاد، جامعه‌شناس در حوزۀ مهاجرت، به مطالعۀ پدیدۀ مهاجرت در رمان سرزمین نوچ می‌پردازیم و با توجه به استراتژی‌های هویتی پیشنهاد شده توسط کارمیل کامیلری جنبۀ روانشناختی این پدیده را بررسی خواهیم کرد.

کلیدواژه‌ها

[1]     ALBERT Christiane, L’immigration dans le roman francophone contemporain, Karthala, Paris, 2005.
[2]      AOUATTAH Ali, « Familles immigrantes maghrébines en Europe : considérations psychologiques », in REMHU-Revista Interdisciplinar da Mobilidade Humana (consultable sur : http :// www.redalyc.Org / articulo.oa? id =407042007007 ), 2008, vol.16, N°30, pp. 113-127.
[3]     ARZAGHI Keyvân, Sarzamin-e Noutch, Ofoq, Téhéran, 2012.
[4]     BAKHTINE Mikhaïl, L’œuvre de François Rabelais et la culture populaire au Moyen Age et sous la Renaissance, Gallimard, Paris, (1965), 1970.
[5]     BRETON André, Position politique du surréalisme, Gallimard, Paris, (1935), 1972.
[6]     CAMILLERI Carmel et Ali, Stratégies identitaires, PUF, Paris, 1990.
[7]     COLLOMB Henri, AYATS Henri, « Les migrations au Sénégal : étude psycho-pathologique », in Cahiers d'études africaines, 1962, vol. 2, N°8, pp. 570-597.
[8]     DECLERCQ Elien, "« Écriture migrante », « Littérature immigrante », « Migration Littérature »" : Réflexions sur un concept aux contours imprécis », in Revue de littérature comparée, 2011, N°339, pp. 301- 310.
[9]     DINELLO Ramundo, La formation en situation de transculturation, Bruxelles, Ed. Boeck, 1977.
[10]  FOUCAULT Michel, « Des espaces autres », in Revue Empan, 2004, N°54, pp. 12-19.
[11]  JUSOT Florence et al., « Inégalités de santé liées à l'immigration en France. Effet des conditions de vie ou sélection à la migration ? », in Revue économique, 2009, Vol. 60, N°2, pp. 385-411.
[12]  KRISTEVA Julia, Etranger à nous-mêmes, Fayard, Paris, 1989.
[13]  PAYAN Ségolène, « Du déplacement au sentiment d'exil », in Recherches en psychanalyse, 2010, N° 9, pp. 171-182.
[14]  SAYAD Abdelmalek, L’immigration ou les paradoxes de l’altérité (1. L’illusion du provisoire), Edition établie par Alexis Spire, 1991.
[15]  SAYAD Abdelmalek, La double absence. Des illusions de l'émigré aux souffrances de l'immigré, Seuil, Paris, 1999.
[16]  SENGHOR Léopold Sédar, Liberté, 5, Le dialogue des cultures, Seuil, Paris, 1993.
[17]  TOUSIGNANT Michel, Les origines sociales et culturelles des troubles psychologiques, Les Presses universitaires de France, Paris, 1992.
[18]  ZIMA Pierre. V, Manuel de sociocritique, L’Harmattan, Paris, 2000.