نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار در گروه مترجمی زبان فرانسه و معاون آموزشی دانشگاه الزهرا

2 استادیار دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

تلقی مرسوم مبنی بر ترجمه ناپذیری اسامی خاص، امروزه مورد بازنگری قرار گرفته است. مطالعات جدید در زمینه انتقال اسامی خاص از زبانی به زبان دیگر که توسط ترجمه پژوهان و زبان شناسان انجام گرفته است، عدم یکپارچی راهکارهای مترجمین را در این خصوص به وضوح نشان می­دهد. در تحقیق حاضر، سعی بر آن داریم تا راهبردهای مرحوم دکتر ابراهیم شکورزاده را در ترجمه اسامی خاص از فارسی به فرانسه در فرهنگ اصطلاحات علوم و معارف اسلامی که در سال 1375به چاپ رسیده است، مورد بررسی قرار دهیم. با تجزیه و تحلیل ترجمۀ سه دستۀ مهم این اسامی یعنی اسامی اشخاص، اسامی مکان­ها، و اسامی وقایع، به طبقه­بندی راهبردهای عملی مترجم در انتقال این اسامی به دو گروه کلی خواهیم پرداخت: 1- غرابت‌گرایی 2- بومی‌سازی. سپس، نشان خواهیم داد چگونه انتقال اسامی که به مرجع خاص برون زبانی ارجاع می­دهند، به سادگی امکان پذیر است. اما، در جایی که این اسامی معنایی را القا می­کنند، انتقال آنها به زبان مقصد مسئله‌ساز خواهد بود: بعضی از این اسامی که حاوی معنا هستند باید لزوماً با توجه به متن ترجمه شوند، و در مورد بعضی دیگر که اغلب معنایی استعاری به همراه دارند، به دلیل فاصله بین فرهنگی، ترجمه تحت‌اللفظی باعث کج‌فهمی خواننده فرانسوی زبان می­شود. در این موارد، بهتر است مترجم از راهکارهای تلفیقی بهره گیرد.

کلیدواژه‌ها

[1]   BALLARD Michel, Le nom propre en traduction, Ophrys, Paris, 2001.
[2]   GARY-PRIEUR Marie-Noëlle, « Le nom propre constitue-t-il une catégorie linguistique ? » in Langue française, 1991, N° 92, pp. 4-25.
[3]   GOOSSE André, Grevisse Le Bon Usage, Duculot, Paris-Louvain-La-Neuve, 1986.
[4]   GOOSSE André, Grevisse Le Bon Usage, Duculot, Paris-Louvain-La-Neuve, 1964.
[5]   JONASSON Kerstin, Le nom propre. Constructions et interprétations. Champs linguistique, Duculot, Paris-Louvain-La-Neuve, 1994.
[6]   Le Dictionnaire de Linguistique et des Sciences du Langage, Larousse, Paris, 2002.
[7]   Le Petit Robert des noms propres, Le Robert, Paris, 2011.
[8]   SHAKOURZADEH Ebrahim, Dictionnaire des notions et expressions des sciences islamiques, Samt, Téhéran, 1996.
[9]   VAXELAIRE Jean-Louis, « Le nom propre en contexte-une approche lexicologique », 2006. (Consultable sur: https://www.scribd.com/document/74136713/Vaxelaire2-Lexicologie
[10]              VAXELAIRE Jean-Louis, « Lexicologie du nom propre et onomastique », in Nouvelle Revue d’Onomastique, 2009, N° 51, pp. 301-315.
[11]              VAXELAIRE Jean-Louis, « De Mons à Bergen De l’intraduisibilité des noms propres », in Translation, 2011, Volume 3, pp. 13-28.