نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاریار دانشگاه اصفهان

چکیده

تخیل ادبی از تصاویر مربوط به فضا و استعاره‌های مکانی بسیار تأثیر گرفته است، اما این تصاویر در طول قرون دچار تحول و دگرگونی شده است و فضا و بازتاب‌های ادبی آن از یک مضمون اسطوره‌ای تا تصویری خیال‌انگیز مدرنیزه شده همواره شیوه زندگی انسان را دنبال می‌کنند. از همین رو، در دوران پسامدرن، دیگر با تصویر یکدست و پیوسته شهر مدرن که حاصل جریان جهانی‌شدن بود، مواجه نیستیم. در واقع، نویسندگان برای به روایت کشیدن فضای پسامدرن طبق مطالبات زمان حال، بایستی سازوکارهای متنی و ارجاعی جدیدی را به کار گیرند. آثار داستانی پاتریک مودیانو، نویسنده معاصر فرانسوی، به شکل جدی مضمون مکان و شهر را در پروژه جستجوی هویت و اعاده حیثیت جمعی یک نژاد به کار گرفته است. نوآوری نویسنده در این حوزه بر پایه راهبردهای روایی پسامدرنی است که در بازتاب مضمون فضا و شهر به کار گرفته شده است. بررسی این راهبردها و سازوکارها و نیز شیوه عملکرد آنها و مطالعه هدف مورد نظر نویسنده در الحاق فضا در رمان‌هایش از اهداف این مقاله خواهند بود.

کلیدواژه‌ها

[1]     COYAULT Sylviane, « Parcours géocritique d’un genre : le récit poétique et ses espaces », in La géocritique. Mode d’emploi, PULIM, Limoge, 2000, pp. 41-58.
[2]     DELEUZE Gilles & GUATTARI Félix, Mille Plateaux. Capitalisme et schizophrénie 2, Minuit, Paris, 1980.
[3]     DYTRT Petr, Le (post)moderne dans les romans de J. Echenoz. De l’anamnèse du moderne vers une écriture du postmoderne, Masarykova universita, Brno, 2007.
[4]     ENTHOVEN Jean-Paul, « Modianissimo (Dans le café de la jeunesse perdue) », in Le Point, 27 Septembre 2007.
[5]     EWERT Jeanne C., « Lost in the Hermeneutic Funhouse: Patrick Modiano's Postmodern Detective », in R. G. Walker et J. M. Frazer. The Cunning Craft. Original Essays on Detective Fiction, Western Illinois University Macomb, 1990.
[6]     FRANK Manfred, Was ist Neo-Strukturalismus?, Suhrkamp, Francfort, 1983.
[7]     GRASSIN Jean-Marie, « Pour une science des espaces littéraires », in La géocritique mode d'emploi, PULIM, Limoges, 2000, pp. I-XIII.
[8]     KIBEDI Varga Áron, « Le récit postmoderne », in Littérature, n°77, « Situation de la fiction », 1990, pp. 3-22.
[9]     LAMONTAGNE André, « Métatextualité postmoderne : de la fiction à la critique », in Études littéraires, vol. 30, 1998, n° 3, pp. 61-76.
[10]  LIBAN Laurence, « Entretien avec Patrick Modiano à l'occasion de la publication d’Accident nocturne », in Lire, Octobre 2003.
[11]  LYOTARD Jean-François, La condition postmoderne. Rapport sur le savoir, Éditions de Minuit, Paris, 1979.
[12]  MAPANGOU Dacharly, La fiction romanesque de la postmodernité et ses labyrinthes : l’exemple des textes d’Alain Robbe-Grillet, de Juan José Saer et de Boubacar Boris Diop, Thèse de doctorat, Université Paris-Est, 2012.
[13]  MEYER-BOLZINGER, Dominique, « La scène et la piste : Configurations spatiales dans Rue des Boutiques Obscures », Eric Lysøe, Tania Collani, Entre tensions et passions : (dé)constructions de l'espace littéraire européen, Presses universitaires de Strasbourg, trasbourg, 2010, pp. 265-277.
[14]  MODIANO Patrick, Rue des boutiques obscures, Gallimard, Paris, 1978.
[15]  MODIANO Patrick, Quartier perdu, Gallimard, Paris, 1984.
[16]  MODIANO Patrick, « Entretien avec Laurence Liban », in Lire, Octobre 2003.
[17]  PAGEAU Daniel-Henri, « De la géocritique à la géosymbolique. Regards sur un champ interdisciplinaire : littérature générale et comparée et géographie », La géocritique, mode d’emploi, PULIM, Limoge, 2000, pp. 125-160. 
[18]  PONTALIS Jean-Bertrand, L’Amour des commencements, Gallimard, Paris, 1986.
[19]  PROUST Marcel, « Le Temps retrouvé », in Proust, Marcel.  (1913-1927). Œuvres complètes. t. IV, Gallimard, Paris, 1989.
[20]  RADHI Sattar Jabbar, La quête identitaire chez les personnages romanesques de Patrick Modiano. Entre fiction et histoire, Thèse de doctorat, Université Lumière Lyon 2, 2015.
[21]  SINTUREL Yves, « Quoi, où, espace poétique et géographie mentale dans le récit beckettien », in L’Histoire et la géographie dans le récit poétique, Clermont-Ferrand : Université de Blaise Pascal, 1997.
[22]  VIRAT Dominique, Vies minuscules de Pierre Michon, Gallimard, Paris, 2004.
[23]  WESTPHAL Bertrand, La Géocritique. Réel, fiction, espace, Minuit, Paris, 2007.