نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

این مقاله سعی دارد به تشریح و تحلیل چند مفهوم مشخص بپردازد که در طرح‌ریزی و تالیف گونه خاصی از توصیف زبان، به نام دستور زبان معنایی -در زبان فرانسه-، نقش اساسی بازی می‌کنند. در ابتدا به معرفی معیارهای عمومی طراحی و تالیف دستور زبان و نیز تبیین اهمیت ایجاد چارچوبی مرجع برای طراحی دستور زبان می‌پردازیم. در ادامه پس از معرفی چند مفهوم ویژه که به شکل خاص در تالیف دستور زبانهای معنایی نقش پایه‌ای دارند، به تحلیل آنها پرداخته و خواهیم دید که این چند مفهوم و معیار، که ریشه در نگاه معنامحور به مقوله زبان و ارتباط دارند، با یکدیگر کنش‌هایی برقرار می‌کنند که بوضوح از چارچوبی صرفا زبان‌شناختی در طراحی یک دستور زبان فراتر می‌رود.
 از آنجا که در این مقاله معرفی مفاهیم و تحلیل آنها در قالبی عمدتا نظری جای گرفته لازم دیدیم، بویژه در قسمت های پایانی، از ارائه مثال و نمونه‌هایی از دو کتاب دستور زبان معنایی –در زبان فرانسه- جهت روشن سازی مباحث نظری بهره ببریم.

کلیدواژه‌ها

ARNAVIELLE Teddy et GILLES Siouffi, « Écrire une grammaire du français aujourd'hui »,in  Langue française, 2012/4 (n°176), pp. 3-10.
CHARAUDEAU Patrick, « De l’enseignement d’une grammaire du sens », in Le français aujourd’hui, octobre 2001,n° 135, pp. 20-30. 
CHARAUDEAU Patrick, « Une grammaire pour s’exprimer et réfléchir », in Faire une grammaire, faire de la grammaire, Les cahiers du CIEP, Didier, octobre 2001.
CHARAUDEAU Patrick, Grammaire du sens et de l'expression, Hachette, Paris, 2005.
COMBETTES Bernard, « De quelques problèmes spécifiques à l'élaboration d'une
Communicative. Analyse de grammaires et de manuels », in Revue de Didactologie des langues-cultures, 2001/2, N°122.
COURTILLON Janine, « L’approche notionnelle de la grammaire », in Grammaire et Français Langue Etrangère. Actes du Colloque de l’A.N.E.F.L.E., 18 et 19 nov, Grenoble, 1989. pp. 46-50.
COURTILLON Janine, « La grammaire sémantique et l’approche communicative », in Le Français dans le Monde, numéro spécial, février-mars 1989, pp. 113-122.
COURTILLON Janine, « La mise en œuvre de la  grammaire du sens  dans l’approche Grammaire historique  », in Langue française, 2012/4  (n°176), pp. 69-83.
DEULOFEU Henri-José et DEBAISIEUX Jeanne-Marie, « Une tâche à accomplir pour la linguistique française du XXIe siècle : élaborer une grammaire des usages du français  », in Langue française, 2012/4 (n°176), pp. 27-46.
GERMAIN Claude, La sémantique fonctionnelle, Presses universitaires de France, Paris, 1981.
GREVISSE Maurice, Le bon usage : Grammaire française, 14ème éd, Duculot, Paris, 2007.
GUILLAUME Gustave, « Observation et explication dans la science du langage (I) » [1958], in  Langage et science du langage, Nizet, Paris, Presses de l'Université Laval, 1964, pp. 25-45.
GUILLAUME Gustave, Leçons de linguistique de Gustave Guillaume, Les Presses de l’Université Laval-Québec, Klincksieck, Paris, 1946-1948.
HJELMSLEV Louis, « Langue et parole », in Cahiers Ferdinand de Saussure, 1942, n°2,
LYONS John, Sémantique linguistique, Larousse, Paris, 2003.
PELLAT Jean-Christophe et MARTIN Riegel, « La Grammaire méthodique du français: élaboration d'une grammaire linguistique globale », in Langue française, 2012/4 (n°176), pp. 11-26.
PELLAT Jean-Christophe, « Les domaines de la description grammaticale, Enseigner la langue de l’école au lycée », in Le français aujourd’hui, Actes de congrès de Besançon, 2002, pp. 36-43.
Repris dans Essais linguistiques, Éditions de Minuit, Paris, 1971.
SALINS Geneviève-Dominique de, Grammaire pour l’enseignement/ apprentissage du FLE, Didier, Paris, 2004.