نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه حکیم سبزواری
چکیده
از نیمه دوم قرن بیستم، مفهوم «حرکت» که جزو مفاهیم لاینفک زندگی بشری است، از جمله مفاهیم متداول ادبیات فرانسه به شمار میرود. در همین راستا، مفهوم «جابجایی» جایگاه ویژهای در آثار نویسندگان بزرگ دارد، نویسندگانی که سعی بر بازتاب ابعاد و جوانب این مفهوم در دنیای ادبیات دارند، بطوری که مفهوم جابجایی جزو مفاهیم بنیادین آثار این نویسندگان محسوب شده و بدین ترتیب باعث شده سفرنامهها و رمانهای حادثهای در زمره ی آثار پرطرفدار قرار گیرند.
ژان ماری گوستاو لو-کلزیو از جمله نویسندگانی است که در اغلب آثار خود به این موضوع پرداختهاند. به منظور ارائۀ تصویری حقیقی و روشن از جهان و انسان، این نویسندگان تن به سفر داده و بواسطۀ نوشتار ادبی و زبان خاص آن، به مکاشفات و ملاحظات دنیای درونی و بیرونی انسان با هدف کشف سایر ابعاد و جوانب جهان و دنیای درونی انسان، پرداختهاند. جستجو و تفحص در رمانهای لو-کلزیو دارای ساختار ویژهای است، مطابق آنچه در تعریف مفهوم حرکت میگنجد، شخصیتهای اصلی رمانهای «ستارۀ سرگردان»، «سرنوشت» و «کتاب گریز» این نویسندـ بزرگ، را مسافر، مهاجر، خانه به دوش، کودک، چوپان و از این قبیل انسانهای آواره و بیخانمان تشکیل میدهند که همواره و همه جا در حال حرکت و جابجایی (گاهی در مفهوم آوارگی) هستند.
از دیدگاه لو-کلزیو، مفهوم حرکت میتواند مربوط به فاکتورهای انگیزشی متفاوتی باشد. ادبیات وی، ادبیات فرار و گریز نیست، بلکه فراتر از آن، ادبیات تحقیق و تجسس و تفحص است. این موضوع باعث پیوند و مصالحۀ مفاهیم عمدتا متناقض و نامتجانس از جمله مفهوم سکون (عدم حرکت) شده، بنابراین همزیستی آیینهای متفاوت و ناهمگون یکی از ویژگیهای عمومی آثار وی میباشد. نتایج این حرکتها و جابجاییها در فضای حقیقی و فضای فکری، شالوده و تاروپود ایدهها و جهانبینی وی را شکل داده و پیرنگ تفکرات غالب در رمانهایش محسوب میشود، موضوعی که حول چهار عنصر بنیادین معنا پیدا میکند: هویت، غیریت، خودشناسی و دیگرشناسی.
کلیدواژه‌ها
)