نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه تبریز

2 استاد ادبیات فرانسه، دانشگاه میشل دُ مونتنی، بوردو 3، فرانسه

چکیده

ُمان اُنیتشا اثر لوکلزیو، نویسنده فرانسوی، بازنمود واقعی اسطوره­ایی و تاریخی از سرزمین آفریقای غربی (نیجریه) است. داستان اُنیتشا «روایت» را به وقایع اسطوره­ایی مرتبط می­کند که با تصاویر سَمبلیک عینیّت می­یابند. به نظر ژیلبر دوران(Gilbert Durand) ارزش پایدار فرهنگهای انسانی در این واقعیت اساس گرفته که آنها قادر هستند «زبانهای سَمبلیک» را با نشانه­های خود بازنمایی کنند. بدین­دلیل همین فرهنگها بطور ناخودآگاه به تصاویری معنادار متوسّل می­شوند. زیلبر دوران در کاوشهای تاریخی و اسطوره­شناختیِ خود، ساختار مستترِ اسطوره­های تاریخی-انسانی را همچون کلود لِوی-استراوس آشکار می­کند. ساختارهایی که در قلمرو وسیع تصاویر سَمبلیک مأوا گرفته­اند. لوکلزیو نیز با داستان اُنیتشا و با نوشتاری بسیار متفاوت از «خواب و واقعیت»، اسطوره­ها و ساختارهای پیچیده آنها را در قلب آفریقا به تصویر می­کشد. در این مقاله با توسّل به رویکرد نقدِ اسطوره­ایی ژیلبرت دوران، و با شناسایی ریز-ساختارهای اسطوره­ایی به ابر-ساختارهایی دست خواهیم یافت که تحول ذهنیت­ها، تجارب، خواب و ادراک انسانی را در بستر تاریخ نشان می­دهند. 

کلیدواژه‌ها

LE CLEZIO Jean-Marie Gustave (1985), Le chercheur d’or, Paris, Gallimard.
LE CLEZIO Jean-Marie Gustave (1991), Onitsha, Paris, Gallimard.
LE CLEZIO Jean-Marie Gustave (1991), « Entretien avec Patrick Bollon », Paris-Match, avril.
BACHELARD Gaston (1961), La Poétique de la rêverie, Paris, PUF.
BARTHES Roland (1957), Mythologies, Paris, Éditions du Seuil.
BONCENNE Pierre (1985), « J. M. G. Le Clézio (interview) », dans Écrire, lire et en parler, Paris, Laffont.
BORGOMANO Madeleine (1993), Onitsha, Pais, Bertrand Lacoste.
BRUNEL Pierre (1992), Mythocritique, théorie et parcours, Paris, PUF.
CASSIRER Ernst (1923), Philosophie des formes symboliques 1 ; le langage, Paris, Minuit.
CASSIRER Ernst (1925), Langage et mythe, Paris, Minuit.
CAVALLER Claude (2009), « Les marges et l’origine. Entretien avec J.-M. G. Le Clézio » dans Europe nº 957-958, janvier-février.
CHEVALIER Jean & GHEERBRANT Alain (1982), Dictionnaire des symboles, Paris, Laffont.
DURAND Gilbert (1964), L'Imagination symbolique, Paris, PUF.
DURAND Gilbert (1992a), Les Structures anthropologiques de l’imaginaire, Paris, Dunod.
DURAND Gilbert (1992b), Figures mythiques et visages de l’œuvre. De la mythocritique à la mythanalyse, Paris, Dunod.
DURAND Gilbert (1996), Introduction à la mythodologie. Mythes et sociétés, Paris, Albin Michel.
ELIADE Mircea (1979), Images et symboles, Paris, Gallimard.
ELIADE Mircea (1957), Mythes, rêves et mystères, Paris, Gallimard.
ELIADE Mircea (1963), Aspects du mythe, Paris, Gallimard.
ELIADE Mircea (1971), La Nostalgie des origines, Paris, Gallimard.
ELIADE Mircea (1976), Initiation, rites, sociétés secrètes, Paris, Gallimard.
ELIADE Mircea (1996), Traité d’histoire des religions, Paris, Payot, Réed.
FREUD Sigmund (1933), Essais de psychanalyse appliquée, Paris, Gallimard, NRF.
GERFAUD Jean-Pierre & Tourrel Jean-Paul (2004), La littérature au pluriel, Enjeux et méthodes d’une lecture anthropologique, Bruxelles, de boeck.
GUSDORF Georges (1953), Mythe et métaphysique. Paris, Flammarion.
LALANDE André (1972), Vocabulaire technique et critique de la philosophie, Paris, PUF.
SELLIER Philippe (1984), « Qu’est-ce qu’un mythe littéraire ? », en Littérature nº55, Larousse.
VAN ROSSUM-GUYON Françoise (1970), Critique du Roman, Paris, Gallimard.
YUNG Karl Gustav (1920), Instinct and the unconscious, Cambridge, University Press.