نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 ادبیات فرانسه، گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه تهران، ایران
2 گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهراء تهران، ایران
چکیده
از بدو ظهور تا به امروز، بازنمود ادبی شهر ایرانی دچار تحول گسترده‌ای شده است. این بازنمود از مفهوم سنتی که شهر را به دو قطب آرمانشهر و پادآرمانشهرتقسیم می‌کند فاصله گرفته و به تفسیری پسامدرن روی آورده که شهر را زمان-مکانی متکسر می‌انگارد. از این منظر، از آن جا که "شدن" فضاهای شهری، "شدن" اجتماعی-فرهنگی برخی از گفتمان های رایج در جامعهٴ ایرانی را متبلور می‌سازد، حائز اهمیت ویژه‌ایست. بنابراین، از ورای سه اثر فارسی، همانطور که بود، رنگ کلاغ و شاهراه، که مثال‌هایی بارز از هم‌گرایی "شدن" زمان-مکانی و اجتماعی-فرهنگی هستند، درپژوهش حاضر سعی داریم مسألهٴ فضایی سازی گفتمان‌های اجتماعی را مورد مطالعه قرار دهیم. در این راستا از نقد جغرافیایی بعنوان کاربست نظری بهره خواهیم جست و درصدد آنیم که به چند سؤال بنیادین پاسخ گوییم که ابعاد مختلف مسألهٴ پژوهش را برجسته می‌سازند: چگونه آثار منتخب تعبیر جدیدی از دوگانهٴ "مرکز-حومه" ارائه می‌دهند؟ چگونه تکسر فضاهای شهری می‌تواند بر جهت گیری نسل‌های مختلف جامعهٴ ایرانی دلالت کند؟ در نهایت، چگونه شهر داستانی می‌تواند بر شهر واقعی اثر بگذارد و مرزهای تحمیل شده توسط واقعیت اجتماعی را دستخوش تغییر و تحول سازد؟
کلیدواژه‌ها
- AGIER, Michel. La condition cosmopolite. L’anthropologie à l’épreuve du piège identitaire. Paris : La Découverte, 2013.
- CALAS, Frédéric., CHARBONNEAU, Dominique-Rita. Méthode du commentaire stylistique. Paris : Nathan, 2000.
- FROMILHAGUE, Catherine., SANCIER-CHATEAU, Anne. Introduction à l’analyse stylistique. Paris : Armand Colin, 2016.
- GRASSIN, Jean-Marie. « Pour une science des espaces littéraires ». La géocritique Mode d’emploi, Édité par Bertrand Westphal, PULIM, 2000, pp. I-XIII.
- LAVOCAT, Françoise. « Les genres de la fiction. État des lieux et propositions ». La Théorie Littéraire Des Mondes Possibles, Édité par Françoise Lavocat, CNRS, 2010, pp. 15-51.
- MAINGUENEAU, Dominique. Énonciation en linguistique française. Paris : Hachette, 1999.
- TAUBER, Michèle. « Les paysages comme reflet de la décadence et de l’érotisme dans l’œuvre romanesque de David Vogel ». Les espaces sexués. Topographie des genres dans les espaces imaginaires et symboliques, Zürich : LIT, 2017.
- WESTPHAL, Bertrand. « Pour une approche géocritique des textes Esquisse». La géocritique Mode d’emploi, Édité par Bertrand Westphal, PULIM, 2000, pp. 9-39.
- WESTPHAL, Bertrand. La géocritique Réel, Fiction, Espace. Paris : Minuit, 2007.
- WESTPHAL, Bertrand. « Les villes verticales ; Inscription de l’Histoire et du Texte dans l’espace urbain ». La Mémoire des villes ; The Memory of Cities, Édité par Yves Clavaron et Bernard Dieterle, Publications de l’Université de Saint- Étienne, 2003, pp. 379-387.
- مدرس‌صادقی جعفر، "همانطور که بود"، قسمت دیگران و داستان‌های دیگر، مرکز، تهران، 1384.
- بردبار فرهاد، رنگ کلاغ ، مرکز، تهران، 1382.
- دادخواه سینا، شاهراه، چشمه، تهران، 1393.
)