نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فرانسه، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه فرانسه، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران

چکیده

در دهه اول قرن بیستم، ایران و جهان با بحران عظیمی روبرو بودند. وقایع بعد از انقلاب مشروطه و قبل از جنگ جهانی اول زمینه را برای یک تحول سیاسی-اجتماعی آماده کردند، تحولی که باعث تغییر ادبی در کشور ما شد: ابتدا رمان، سپس داستان کوتاه و بعد ها شعر نو متولد شدند. در این دوران نیما یوشیج شعر معروف خود « می تراود مهتاب » را سرود. نیما تحصیلات خود را دریک دبیرستان فرانسوی در تهران گذرانده و تحت تاثیر شعر نو ادبیات فرانسه بود، خصوصا اشعار نمادین که امکان توصیف واقعیت های جامعه را به شاعر می دهد. قشر تحصیل کرده در ایران واکنش خوبی نسبت به این تحول نداشت. بعد از سالها، شعر نیما با استقبال خوانندگانش روبرو و به عنوان پیشگام « شعر نو فارسی » شناخته می شود. پژوهش حاضر به مطالعه این شعر با استناد به نظریه نقد اجتماعی کلود دوشه می پردازد تا به چگونگی ارتباط شعر با مسائل اجتماعی پی ببرد. تحلیل شعر نشان می دهد که این نوع گفتار فقط تاثیر شعرای فرانسوی روی نیما نبوده، بلکه راهی است که او انتخاب کرده تا وقایع سیاسی-اجتماعی عصر خود را بیان کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

1) ANGENOT, Marc. « Que peut la littérature ? Sociocritique littéraire et critique du discours social dans Jacques NEFS
et Marie-Claire ROPARS ». La politique du texte. Enjeux sociocritiques, Lille, Presses universitaires de Lille, 1992,
pp. 9-27.
2) CHASSAY, Jean-François. « Discours social », dans Paul ARON, Denis SAINT-JACQUES et Alain VIALA [dir.],
Le dictionnaire du littéraire. Paris, Quadrige/Dicopoches, deuxième édition revue et augmentée, 2004, pp. 156-157.
3) DJAVARI, Mohammad Hossein & al. (2019). « Les Racines du Ciel : application de l'approche sociocritique de
Claude Duchet ». Plume, vol. 15, n° 29, pp. 83-103.
4) DUCHET, Claude. « Positions et perspectives », dans Sociocritique. Paris, Fernand Nathan (coll. « Nathan-Université
»), 1979, pp. 3-8.
5) DUCHET, Claude. « Pour une socio-critique ou variations sur un incipit ». Littératures, n° l, 1971, pp. 5-14.
6) DUCHET, Claude. Sociocritique. Paris, Nathan, 1979.
7) JULIEN, Nadia. Dictionnaire des symboles. Alleur (Belgique) : Marabout, 1989.
8) KHAMENEH BAGHERI, Tahereh & al. (2015). Phénix, un mythe dans les poèmes de Nima Youchedj et Guillaume
Apollinaire. Revue des Etudes de la langue Française. vol.7, n° 2, pp. 1-12.
9) MARCOTTE, Gilles. « Le temps du Matou ». Écrire à Montréal, Montréal, Boréal (coll. « Papiers collés»), 1997,
pp. 137-157.
10) NAZIR-DOUST, Mas'oud & al. (2020). Rosie Carpe : un roman poétique. Recherches en Langue et Littérature
Françaises. vol. 14, n° 26, pp. 149-161.
11) ROBIN, Régine. Le réalisme socialiste. Une esthétique impossible. Paris : Payot (coll. « Aux origines de notre
temps »), 1986.
12) ROBIN, Régine. Le roman mémoriel : de l'histoire à l'écriture du hors-lieu. Longueuil, Le Préambule (coll. « L'Univers des
discours »), 1989.
13) ROBIN, Régine. « Pour une socio-poétique de l'imaginaire social », Jacques NEFS et Marie-Claire ROPARS. La politique du
texte. Enjeux sociocritiques. Lille, Presses universitaires de Lille, 1992, pp. 95-121. [Une version remaniée a paru
dans Discours social /Social Discourse, vol. 5, nos 1-2, 1993, pp. 6-27].
14) YOUSEFI BEHZADI, Majid. «Nīmā Yušig et les poètes modernes français (Alfred de Vigny et Paul Éluard) ».
Pazhuhesh-e Zabanha-ye Khareji, n° 53, Tehran, 2009, pp. 121-132.
Sharareh CHAVOSHIAN— Approche Duchetienne de « Clair de Lune » … | 53