نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر انستیتو BIAL (انستیتو زبانشناسی کاربردی بروکسل)، بروکسل، بلژیک

چکیده

بررسی دوگانگی فرهنگیِ نویسندگان پسااستعماری به دلایل مختلفِ تاریخی، سیاسی، شخصی و فرهنگی همچنان دشوار است. هومی بابا فیلسوف و منقد ادبی هندی، در اثر مهم خود مکانِ فرهنگ فضای سومی را پیشنهاد کرده است که فضای فرهنگی بین دو زبان/ فرهنگ می‌باشد. این فضا نه هویت نویسنده را نادیده می‌گیرد و نه آن ‌را کامل می‌پذیرد. به عبارتی دیگر، در حالی که به بهانه اصالتِ نویسنده ارزش ادبی و انسانی اثر کنار گذاشته می‌شود، هومی بابا فضای سومِ اضافی را برای جای دادن هویت با تمام خاستگاه‌های آن در نظر گرفته است؛ فضایی با یک تعریف جهانی. ادوارد سعید در دو اثر مهم خود، شرق‌شناسی و فرهنگ و امپریالیسم، به موضوع ِ فرانکوفونی و تصاحب ناعادلانه‌‌‌ محصولات ادبیِ نویسندگان توسط سیاست پسااستعماری پرداخته است. مبحثی که توسط لوئی ژان کالوه، زبانشناس فرانسوی نیز بررسی شده است. در واقع، ادوارد سعید با ایجاد دیدگاه مقایسه‌ای به تمایل مستمر امپراتوری برای حفظ برتری خود نسبت به بومیان اشاره می‌کند. برای توضیح بیشتر مبحث دوگانگی فرهنگی، فرانتس کافکا و ولادیمیر ولکوف در این مقاله ‌مورد مقایسه قرار می‌گیرند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

[1] Amossy, Ruth et Herschberg Anne Pierrot. Stéréotypes et Clichés, 3e éd. Paris : Armand Colin, 2016.
[2] Aragon, Louis. « Strophes pour se souvenir ». Le Roman inachevé. 1956.
[3] Ben Jelloun, Tahar. « On ne parle pas le francophone ». Le Monde Diplomatique, Mai 2007. www.mondediplomatique.fr/2007/05/BEN_JELLOUN/14715
[4] Ben Jelloun, Tahar. Cette aveuglante absence de lumière. Paris :  Seuil, 2001.
[5] Ben Jelloun, Tahar. Le Racisme expliqué à ma fille. Paris : Seuil, 1998.
[6] Bhabha, Homi et Françoise Bouillot. Les Lieux de la culture, Une théorie postcoloniale. Paris : Payot, 2007.
[7] Bourniquel, Camille. « Distance Du Semblable ». Esprit, v. 11, n. 311, 1962, pp. 822-836. 
[8] Calvet, Louis-Jean. Linguistique et colonialisme, petit traité de glottophagie, 2e éd. Paris : Payot, 1979.
[9] Camus, Albert. L’Étranger.  Paris : Gallimard, 1972.
[10] Cedergren, Mickaëlle et Modreanu, Simona. « Médiation n’est pas que traduction ». Parallèles, v.1, n. 28, avril 2016, pp. 83-100. consultable sur https://www.paralleles.unige.ch/files/9815/2839/0411/Paralleles_28-1_2016_ cedergren-modreanu.pdf
[11] De Toro, Alfonso. Post-Colonialisme-Post-Colonialité-Hybridité Concepts et Stratégies dans la Francophonie et le Maghreb-francophone. Conférence tenue à l’Université de Lyon, 2005. Consultable sur       http://www.limag.refer.org/Textes/DeToro/Lyonpostcol2005.pdf
[12] Deleuze, Gilles et Guattari, Félix. Pour une littérature mineure. Paris : Minuit, 1975.
[13] Derrida, Jacques. Le Monolinguisme de l’autre. Paris : Éditions Galilée, 1996.
[14] Ducas, Sylvie. « La Place Marginale Des Écrivains Dans Le Palmarès Des Grands Prix D'automne ». Outre-Mers, v. 88, n. 332, 2001, pp. 347-388.
[15] Entretien avec Mohammed Dib, L'Afrique littéraire et artistique, n.18, août 1971.
[16] Maitland, Sarah. What is Cultural Translation ?. New York : Bloomsbury, 2016.
[17] Lombard, Alain. « Entretien de M. Hubert Vedrine avec le mensuel Beaux-arts Magazine ». 25 août 1999, dans politique culturelle internationale, Maison des cultures du monde, Paris, 2003.
[18] Genette, Gérard. Palimpsestes, La Littérature au second degré. Seuil : Paris, 1982.
[19] Journal du 25 novembre 1911, dans Journaux, Œuvres complètes, tome III, Bibliothèque de la Pléiade, 1984, pp. 169-170.
[20] « La francophonie est une chance ». Le Monde du 24 mars 2006, p. 2, dans la rubrique « Forum » en réponse à l’article d’Amin Maalouf, dans la même rubrique, le 10 mars, « Contre la littérature francophone ».
[21] Lavaert, Sonja. Het Perspectief Van De Multitude : Agamben, Machiavelli. Negri, Spinoza, Virno. VUB Press, 2011.
[22] Saïd, Edward. Culture et Impérialisme. Vintage Books, New York, 1994. Trad. par Chemla, Paul, Le Monde diplomatique, Paris, 2017.
[23] Saïd, Edward. L’Orientalisme. L’Orient Créé Par l’Occident. Paris : Seuil, 2005.
[24] Sala, Céline et Meunier, Cristophe. L’enseignement moral et civique à l’école primaire. La boite à outîls du professeur. Paris : Dunod, 2007.
[25] Lydwine Helly, Vladimir Volkoff, Les Dossiers H, Paris : L’Age d’Homme, 2006.
[26] Todorov, Tzvetan. Frêle bonheur, Essai sur Rousseau. Paris : Hachette, 1985.
[27] Virno, Paolo. Multitude: Between Innovation and Negation. California : Semiotext(e), 2008.
[29] Bonnefous, Bastien et Françoise, Fressoz. « Cambadélis Aux Députés PS : ‘Calmons-Nous !’ », Le Monde, 29 Apr. 2014. https://www.lemonde.fr/politique/article/2014/04/29/cambadelis-aux-deputes-socialistes-calmons-nous 4408843823448.html
[30] Les métiers du ministère des Affaires étrangères et européennes, édition 2009. www.diplomatie.gouv.fr
[31] Mbembe, Achille. « Dénationaliser la langue française », https://www.multitudes.net/denationaliser-la-langue-francaise/