نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

در قرن نوزدهم میلادی، مدام به شمار زنانِ مغرب زمین که خطر سفر به اقصی نقاط جهان را به جان می‌خرند، افزوده می‌شود. بهبود و توسعۀ وسایل حمل و نقل سفر را تسهیل می‌کند و بر اشتیاق آن می‌افزاید. بنابراین، دیگر تعداد زنانی که به تنهایی و یا به همراه همسرانشان به سفرهای طولانی می‌روند، کم نیستند. زنانی که ما با داستانهایشان آشنا هستیم، آنهایی هستند که برای نگارش سفرنامه‌شان قلم بدست گرفتند و از انتشار آن دریغ نکردند. در میان این زنان نویسنده، و با توجه به سفرنامه‌هایی که دربارۀ سفر به ایران نگاشته شده است، ما ادِل اومِر دو هل و کارلا سِرِنا را در نظر گرفته‌ایم؛ زیرا این دو، مؤلف سفرنامه‌هایی هستند که در زمان خود موفقیت‌های بسیاری را کسب نموده‌اند. با بازخوانی این متون و با             توجه به سفرنامه‌هایی که توسط مردان به نگارش درآمده است سوالی مطرح می‌شود که مقالۀ پیش‌رو سعی دارد به آن پاسخ دهد: آیا این سفرنامه‌ها دارای ویژگی خاصی هستند، یا تقلیدی مبتذل از روایت‌های مردانۀ زمان خود می‌باشند؟ به همین منظور، ما به اختصار و بطور متوالی متون نگارش شده توسط این دو مؤلف، که یکی مطالبش را به نام همسرش و دیگری جسورانه با امضای خودش منتشر می‌کند، را بررسی خواهیم کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

[1] Audouard, Olympe. Silhouettes parisiennes. Paris : Marpon et Flammarion, 1883.
[2] Boulain, Valérie. Femmes en aventure De la voyageuse à la sportive. 1850-1936, Presses Universitaires de Rennes, Spécialement : Chapitre II. « Deux figures reconnues du voyage lointain ». pp. 33-59, 2012. https://books.openedition.org/pur/113364?lang=fr.
[3] Champion, Renée.  « Trois ‘voyageuses en orient’ ». Astrolabe [en ligne], septembre / octobre 2008. Itinérances féminines, mis en ligne le 03/08/2018. https://astrolabe.msh.uca.fr/septembre-octobre 2008-itinerances-feminines/dossier/trois-voyageuses-en-orient
[4] Chevalier, Amélie. Les voyageuses au XIXème siècle. Tours, Mame, 1889. https://fr.wikisource.org/wiki/Les_voyageuses_au_XIXe_siècle/Madame_Hommaire_de_Hell  [5] Coloru, Omar. « Louise de la Marinière (c. 1779-1840) et son album d’‘antiquités perses’ ». Arta  2012.002. http://www.achemenet.com/pdf/news/2012.002-Coloru.pdf
[6] Cortambert, Richard. Les illustres voyageuses. Paris:  Maillet, 1886.
[7] Dronsart, Marie. Les grandes voyageuses. Paris:  Hachette, (Bibliothèque des écoles et des familles), 1909.
[8] Georgeon, François. « L'Empire ottoman et l'Europe au XIXe siècle. De la question d'Orient à la question d'Occident ». Confluences Méditerranée, 2005/1 (n°52), pp. 29-39. https://www.cairn.info/revue-confluences-mediterranee-2005-1-page-29.htm
[9] Ernot, Isabelle. « Voyageuses occidentales et impérialisme : l’Orient à la croisée des représentations (XIXe siècle) ». Genre & Histoire [En ligne], 8 | Printemps 2011, mis en ligne le  21 novembre 2011. http://journals.openedition.org/genrehistoire/1272
[10] Ernot, Isabelle. « Olympe Audouard dans l’univers de la presse, (France, 1860-1890) ». Genre & Histoire   [En ligne], 14 | Printemps 2014, mis en ligne le 16 octobre 2014. http://journals.openedition.org/genrehistoire/1990
[11] Hommaire de Hell, Xavier. Les steppes de la mer Caspienne, le Caucase, la Crimée et la Russie méridionale, t.1. Paris : Bertrand, 1843.
[12] Hommaire de Hell. Les steppes de la mer Caspienne, le Caucase, la Crimée et la Russie méridionale, t.2. Paris : Bertrand, 1844.
[13] Hommaire de Hell. Les steppes de la mer Caspienne, le Caucase, la Crimée et la Russie méridionale, t.3. Paris : Bertrand, 1844.
[14] Hommaire de Hell. Voyage en Turquie et en Perse, t.1. Paris : Bertrand, 1854.
[15] Hommaire de Hell. Voyage en Turquie et en Perse, t.2. Paris : Bertrand, 1856.
[16] Letafati, Roya, Sadr Tahouri, Zahra. « L’étude des entraves culturelles dans la traduction de Madame Bovary de Flaubert en persan ». Revue des Études de la Langue Française, v. 8, n. 14, pp. 29-38, 2016. https://relf.ui.ac.ir/article_20944.html
[17] Monicat Bénédicte. Itinéraires de l'écriture au féminin. Voyageuses du 19e siècle, Brill, 1995.
[18] Monicat Bénédicte. « Pour une bibliographie des récits de voyage au féminin ». Romantisme, v. 5, n. 77, 1992, pp. 95-100.
[19] Namvar Motlagh, Bahman. « Les stéréotypes à travers le prisme de l’imagologie ». Recherches en Langue et littérature françaises, n.7, pp. 61-81. https://france.tabrizu.ac.ir/article_655.html
[20] Pourmazaheri, Afsaneh et Kahnamouipour, Jaleh. « Les procédés d’objectivation dans le récit viatique: Essai de systématisation ». Plume, v. 12, n. 23, pp. 59-87, 2016.  http://www.revueplume.ir/article_48925.html
[21] Pizzagalli, Daniela. Il viaggio del destino : Carla Serena da Venezia al Caucaso, Milano,  Rizzoli, 2006.
[22] Serena, Carla. Hommes et Choses en Perse, Paris : Charpentier, 1883 (traduit en persan par Ali  Asghar Saidi : سفرنامۀ مادام کارلا سرنا : آدم ها و آیین ها در ایران, Tehran Zavar, 1362.)
[23] Serena, Carla. Mon voyage. Souvenirs personnels. De la Baltique à la mer Caspienne. Une Européenne en Perse, 2 vols, Paris : M. Dreyfous, 1980.
[24] Skinner, Peter. « A neglected Pioneer : Carla Serena (1820-1884) ». The Kartvelologist, Journal of Georgian Studies, 2016. Consultable sur http://kartvelologi.tsu.ge/public/en/arqive/11/7
[25] Torabi, Dominique. « De l’Orient en ruines aux ruines de l’Orient », Luqman, n. 36, 2002, pp. 33-41.