نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان فرانسه، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

استفاده از حیوانات در نقش نماد از گذشته تاکنون امری رایج و جهانی در آثار ادبی و هنری محسوب می‌شود. بی‌شک هر کشور در گنجینة فرهنگی-زبانی خود متناسب با تاریخ، اسطوره، دین، کهن‌الگو، تجربۀ‌ زیسته و... برداشت بخصوصی از هر جانور دارد که در اذهان عمومی قالبی نمادین و معنایی گسترده‌تر از معنای اصلی به خود گرفته ‌است. این تفاوت در نگاه، هنگام انتقال به سایر فرهنگ-زبان‌ها اغلب مشکلاتی را ایجاد می‌کند که از زبانی به زبان دیگر با توجه به ویژگی‌های هر زبان متفاوت است. هدف از نگارش این مقاله در واقع تأییدی بر این تفاوت -معنایی و تصویری- و تأثیر نادیده انگاشته‌ شدة آن بر خوانندة ترجمه است، این‌که در جریان برگرداندن نمادها و معنای ضمنیِ آن‌ها چه مشکلاتی پیش روی مترجم قرار دارد. در ترجمة نمادهای یک ملت، مترجم از یک سو سفیری از زبان مبدأ است که باید سایر ملت‌ها را از ویژگی­‌‌های آن‌ مطلع کند و از سوی دیگر باید معنا را با بیشترین جزئیات و استفاده از امکاناتی چون پانویس و ... بازیابی نماید.

کلیدواژه‌ها

[1]     CAMUS Albert, La peste, 1947, Edition électronique, consultable sur : http://www.ebooksgratuits.com/
[2]     DE LA FONTAINE Jean, Les Fables de La Fontaine, consultable sur : www.tv5monde.com/lf.
[3]     DJALILI MARAND Nahid, Expressions et proverbes thématiques, SAMT, Téhéran, 2013.
[4]     FRANCES BAKER Carolyn, L'animal dans la poésie du XIXe siècle, Mémoire de Master, rédigé sous la direction de Wiliam j. Garnoix, University of Richmond, 1969, consultable sur : https://scholarship.richmond.edu/.
[5]     GACHE Kristel, Contribution à l’étude de la symbolique des animaux dans l’œuvre chantecler d’Edmond Rostand, thèse pour doctorat, directeur Guy BODIN, l’Université Paul-Sabatier de Toulouse, 2007, consultable sur : http://oatao.univ-toulouse.fr/.
[6]     HAFEZ SHIRAZI, MONTEIL Vincent-Mansour et TADJVIDI Akbar, L’amour, l’amant, l’aimé, édition Sindbad, 1999.
[7]     KHATAT Nasrin, RAADIAZARAKHSHI Golnaz, KIANVACH Monire ; MOVASSAGHI Anne Marie, Expressions imagées et proverbes de la langue française, SAMT, Téhéran, 1366.
[8]     LAROUSSE, Le petit Larousse, Grand Format, Bordas, Paris, 1998.
[9]     MESSAOUDI Baya, Bêtes et bêtise : l’animalité dans l’œuvre de Sartre, Thèse de doctorat, directeur : François Noudelmann, Université Paris 8 Vincennes- Sain Denis, avril, 2015, consultable sur : www.theses.fr/.
[10]  NEUVE-EGLISE Amélie, Sîmorgh : de l’oiseau légendaire du Shâhnâmeh au guide intérieur de la mystique persane, La Revue de Téhéran, 2007, N° 19, juin.
[11]  PRÉVOST Jacques, La Conférence des oiseaux ou L’histoire du roi des oiseaux D’après le poète soufi persan Farid Al-Din Attar, 2016, consultable sur : jacques.prevost.free.fr/fascicules/livresPDF/La%20conference%20des%20oiseaux.pdf.
[12]  ROBERT Paul, Le nouveau petit Robert de la langue française. Texte remanié et amplifié sous la dir. de Josette Rey-Debove et Alain Rey, Le Robert, Paris, 2007.
[13]  SA’DI, traduit par CH. DEFRÉMERY, Le parterre de roses, chapitre premier, 1858, disponible sur: http://remacle.org/bloodwolf/arabe/sadi/roses.htm.
[27]  https://www.usinenouvelle.com › Mines – métaux.
 [29]       آشوری داریوش، تعریفها و مفهوم فرهنگ، تهران، نشر آگه، 1380.
[30]       پاکدل مسعود، میراب معصومه، نگاهی به تمثیلهای نمادین در مرزباننامه، فصلنامه تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، پاییز، شماره پیاپی 25، 1394.
[31]       دری زهرا، برگی از کارنامه موشان و گربگان در ادب فارسی، فصلنامه تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، شماره پیاپی ۹، پاییز، صص ۱۰۹-۱۳۲، 1390.
[32]       ذوالفقاری حسن، موش و گربه، سوابق و نمونه‌های داستان‌های موش و گربه در ادب فارسی، مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال سوم، شماره اول، بهار و تابستان، شماره پیاپی ۵، صص ۴۷-۷۰، 1391.
[33]       ذاکری احمد، جماران فائزه، حیوانات در آثار سعدی، فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی، شماره ۶، بهار، صص ۲۹-۵۶، 1390.
[34]       رحیمی امین، موسوی زهرا، مروارید مهرداد، نمادهای جانوری نفس در متون عرفانی با تکیه بر آثار سنایی عطار و مولوی، متن‌پژوهی ادبی، سال ۱۸، شماره ۶۲، زمستان، صص ۱۴۷-۱۷۳، 1393.
[35]       رضایی خمسلویی بهنام، پایان‌نامه کارشناسی ارشد بررسی تطبیقی نمادپردازی حیوانات در کلیله و دمنه و مرزبان نامه، 1389.
[36]       ساتن الول، حیوانات در ادبیات فارسی، فصلنامه آرش، ص 79، 1347.
[37]       کامو آلبر، طاعون، رضا، سیدحسینی، انتشارات نیلوفر، چاپ دهم، 1386.
[38]    نبی‌لو علیرضا، تأویلات مولوی از داستانهای حیوانات (بررسی 53 داستان حیوانات و تأویلات آن در مثنوی)، فصلنامه پژوهشهای ادبی، تابستان، شماره ۱۶۸۶، پرتال علوم انسانی، صص ۲۳۹-۲۶۹، 1386.
[39]     ناظمیان هومن، از ساختارگرایی تا قصه: داستان ادبیات کهن عربی از زبان حیوانات با رویکرد ساختارگرایی، امیرکبیر، تهران، چاپ اول، 1393.