نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

چند زبانگی در ادبیات پدیده­ای نه چندان رایج است به معنای استفاده نویسنده یک اثر از چند زبان متفاوت برای نگاشتن اثر خود به طوری که تمامی زبان­های استفاده شده در اثر در رابطه­ای مستقیم با یکدیگر قرار داشته باشند. در مقالة حاضر سعی بر آن است تا با تکیه بر رمان ثریا در اغما اثر اسماعیل فصیح به عنوان یک مثال بارز از یک متن چند زبانه در ادبیات فارسی معاصر به پژوهش در باب چند زبانگی در ادبیات، جایگاه این مفهوم در یک متن داستانی، کارکردهای آن و نیز خصوصیات ثریا در اغما به عنوان یک متن چند زبانه بپردازیم. در این چارچوب، ابتدا و از ورای نظریات چند زبانگی در ادبیات، نوع، درجه و چرایی چند زبانه بودن متن ثریا در اغما را مورد مطالعه قرار خواهیم داد و سپس به بررسی جایگاه چند زبانگی و ترجمه به عنوان دو نیروی مخالفی که یکی متن را به سوی ناهمگنی و تضاد و دیگری آن را به سمت همسانی و یک دستی سوق می­دهند، خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها

[1]     BAKHTINE Michaël, La poétique de Dostoïevski, Traduction en français par KOLITCHEFF Isabelle, Seuil, Paris ,1970 .
[2]     BANFIELD Ann, Phrases sans parole, théorie du récit et du style indirect libre, Traduction en français par VEKEN Cyril, Seuil, Paris ,1995.
[3]     BARTHES Roland, « L’effet de réel », in Littérature et réalité, Seuil, Paris, 1982, pp. 81-90. 
[4]     BERMAN Antoine, La Traduction et la Lettre ou l'auberge du lointain, Seuil, Paris, 1999.
[5]     COMBE Dominique, Poétiques francophones, Hachette, Paris, 1995.
[6]     DAKROUB Fida, « La voix « non-visible » du truchement : Étude de l'hétérolinguisme dans le texte romanesque d'Amin Maalouf », in Cahiers du Grelcef. La textualisation des langues dans les écritures francophones, 2011, No 2, pp. 261-279. http://www.uwo.ca/french/grelcef/cgrelcef_02_numero.htm
[7]     DUFOUR Philipe, « Illusions perdues : une histoire des mœurs langagières », in L’information littéraire, 2004,Vol. 56, pp. 14-23.
[8]     DELABASTITA Dirk et GRUTMAN Rainier, “Fictional representations of multilingualism and translation”, in Introduction to LANS-TTS (= Linguistica Antverpientia, New series: Thems in translation studies), 2005, No 4, pp. 11-35.
[9]     GENETTE Gérard, Figures III, Seuil, Paris, 1972.
[10]  GRUTMAN Rainier, Des langues qui résonnent. L’hétérolinguisme au XIXe siècle québécois, Fides Québec, 1997.
[11]  GRUTMAN Rainier, « Les motivations de l’hétérolinguisme : réalisme, composition, esthétisme », in Eteroglossia e plurilinguisme letterario : II. Plurilinguismo e letteratura, Atti del XXVIII Convegno interuniversitario di Bressanone, 2000.
[12]  LAUFER R., « Guillemets et marques du discours direct », in La Ponctuation, recherche historique et actuelle : Actes de la table ronde internationale, Publication CNRS-HESO, Paris, 1979, pp. 235-251.
[13]  MAINGUENEAU Dominique, Le discours littéraire, Paratopie et scène d’énonciation, Armand Colin, Paris, 2004.
[14]  MARQUES Isabelle Simoes, « Autour de la question du plurilinguisme littéraire », in Les Cahiers du GRELCEF, 2011No2. La Textualisation des langues dans les écritures francophones.www.uwo.ca/french/grelcef/cahiers_intro.htm.
[15]  MARTINEZ et PEKAREK DOEHLER, « Le code-switching comme ressource pour l’organisation de la parole-en-interaction », in Journal of language contact – THEMA, 2007, No1, pp. 168-197.
[16]  MORETTI Franco, Traduction en français par NICOLAT Jérome, Atlas du roman européen, Seuil , Paris, 2000.
[17]  SUCHET Myriam, Outil pour une traduction postcoloniale, Editions des archives contemporaines, Paris, 2009.
[18]  TROYAT Henry, Tolstoï, Fayard,Paris, 1965.
[19]    فسیح اسماعیل، ثریا در اغما، نشر ذهن آویز، تهران، 1389.
[20]    کهنمویی پور ژاله، «چند آوایی در متون داستانی»، پژوهش زبان­های خارجی، 1383، شماره 16.
[21]    نامور مطلق بهمن، «باختین، گفتگومندی و چند صدایی مطالعه پیشابینامتنیت باختینی»، پژوهشنامه علوم انسانی، 1387، شماره 57 بهار.